Weer die regte resensent

Deon Maas bespreek ’n Duisend stories oor Johannesburg, deur Harry Kalmer. (Boeke24) Dis ’n vreeslike ding wat mens besef, so met die lees van Deon Maas se resensie: Net Johannesburgers kan nostalgies raak oor daardie plek. Sy resensie is gedompel in liefde vir die stad en sy mense, vir die verlede wat Johannesburg so saam met die jare probeer afskud het, en afgeskud gekry het, tot net hul liefde vir die stad oorgebly het. Ek dink nou al soos Maas. En Kalmer, by verstek. Dis ’n goeie resensie hierdie. Maas is nie’n literator nie, hy is ’n enfant terrible wat, of hy dit sal erken of nie, glo in kultuur. Sy resensie van Kalmer se boek is reguit en eerlik, nostalgies en hunkerend. Hy gaan haal dit by X-Ray Visagie, en bring mens dan onder Kalmer se bekoring sonder om die verhaal uit te spel of te veel detail te verklap. Sy een beskrywing van hoe Kalmer sy verhaal geleidelik ontvou is só oorspronklik mens wil sommer hande klap: “…terwyl Harry sy storie stadig ontbloot soos ’n ontkleedanser wat langer as net een Guns N’ Roses-liedjie vat om van haar klere ontslae te raak.” En rondom alles is Johannesburg se allure, purper soos die voorstedelike dak wat die stad se jakarandas in die somer opsit. Dit was ’n begeesterde keuse om Deon Maas hierdie boek te laat resenseer.

Neels Jackson bespreek Geloof anderkant Sondag, deur Julian Müller. (Boeke24) Jean Oosthuizen bespreek Geloof anderkant Sondag, deur Julian Müller. (Rapport Boeke) Gepraat van die regte ressensent vir ’n boek kry. Hier is ’n goeie voorbeeld van hoe ’n boekeredakteur ’n resensent kan kies met ’n doel voor oë – omdat hulle voorspelbaar sal optree binne ’n gegewe konteks. Oosthuizen is Müller simpatiek gesind; Jackson hou by veilige uitsprake wat Müller tot ’n groot mate marginaliseer. Mens kan raai dat Rapport vir Oosthuizen gekies het omdat sy resensie reaksie sou uitlok. Neels Jackson, as redakteur van die Kerkbode, sou gewis nie op té veel tone trap met sy resensie nie. Ook geen verrassing nie dat Oosthuizen die Woordfees 2013-debakel ophaal, en Jackson nie.

Gielie Hoffmann bespreek Die baanbrekers, deur Marco Botha. (Boeke24) Ja, ek het die boek onmiddelik bestel. Ek stel belang in die motiveringswetenskap, en hierdie werk skyn, na aanleiding van Gielie Hoffmann se resensie, presies in my kraam te pas. Dit is vir my betekenisvol dat Suid-Afrika in die afgelope dekade of twee mense opgelewer het wat die internasionale sporttoneel sterk beïnvloed het – en hierdie resensie maak my wys dat mens hier die beste oorsig daaroor sal kry. Maar ek maak my ook gereed vir tandekners, want Hoffmann se resensie is nie ’n kritiese verslag nie. Hy sê baie dinge wat my laat wonder of hy nie dalk té veel onder die ban van sommige van die afrigters is nie. Hy kry hoendervel wanneer hy na Heyneke Meyer se spangesprekke luister – wat gaan van die man oorbly as hy die dag in die kleedkamer instap van ’n werklik verbeeldingryke afrigter?

Dewald Koen bespreek Pleisters vir die dooies, deur Fanie Viljoen. (LitNet) Dewald Koen gebruik die groter ruimte wat LitNet tot sy beskikking stel en skryf die soort resensie wat sy hoë taksering van die roman ondersteun. En, bygesê, wat Fanie Viljoen verdien. Pleister vir die dooies is ’n jeugroman wat ook tot volwassenes sal spreek – dis grensverskuiwend, baanbrekerswerk en Afrikaans se eie Catcher in the Rye, sê Koen. In sy reaksie agterna reageer hy verder op vrae deur Jonathan Amid. Die resensie, loshande die beste behandeling wat Fanie Viljoen in baie jare van ’n kritikus gekry het, is nog nie volledig nie, en die duiwel sit in die formulerings wat hy ten afsluite maak. Met die argumentering en opbou van die bespreking kan mens nie fout vind nie, hoewel ek voel dat hy in meer detail ’n kritiese oog kon gegooi het op die roman se ratwerk: plot, spanningslyn, karakterbou, tempo, en so meer. Maar as jy in ag neem dat hy reeds ’n veel langer resensie op grond van die belangrikheid van die publikasie sou kon motiveer, is hy dit aan sowel die skrywer as die leser van boek én resensie verskuldig om ook krities stil te staan by die sake wat hy aanroer. Byvoorbeeld oor hoekom volwassenes ’n jeugroman sal geniet – is die tipering “jeugroman” hier geldig? Is Fanie Viljoen ’n jeugroman-skrywer, of ’n roman-skrywer? Die konsep “grensverskuiwend” ten opsigte van Afrikaanse jeugromans moet uitgepak word, so ook “baanbrekerswerk”. Dit behoort nie vir Jonathan Amid nodig te wees om verdere vrae te stel nie. En dan Catcher in the Rye: die verband/vergelyking tussen die twee moet geanaliseer word, al is dit dan net kursories. Ek vermoed dit sal hom moontlik weer by die kwessie van geyktheid en stereotipes uitbring, wat vir my baie interessant sal wees. Coenraad Walters se reaksie op Koen se resensie is ook ’n belangrike voetnoot by hierdie resensie. Dalk moet LitNet die twee in tandem gebruik vir hul dekking van jeuglektuur?