.png)
HERRIE OOR BEELDE (2)
Tienie Pritchard (“’KAAL BEELDE SOEK WEER ‘N TUISTE, 31/10) was nie die eerste beeldhouer wat in die Jakarandastad die wind van voor gekry het nie. Daardie eer behoort aan ‘n voorganger op die toneel, Moses Kottler, in 1957. Ook in die geval was ‘n staatsgebou betrokke. Daar is ook ander sinonieme.
In daardie jaar, ná voltooiing van die Bevolkingsregister se gebou op die hoek van Van der Walt- en Schoemanstraat (destydse name), is ‘n reliëfwerk van Kottler teen die westelike muur aangebring. Die eerste reaksie was positief. Die publiek was nogal ingenome dat ‘n kunswerk op ‘n stugge staatsgebou pryk.
Die koerant Die Transvaler het so ’n verbeeldingryke stap nuuswaardig geag. ‘n Fotograaf, Corrie Roux, is gestuur om ‘n foto te neem. Hy het gewag dat die son net reg vale n die sluiter gedruk. Dit was ‘n voortreflike foto.Een komplikasie: Die reliëf, bestaande uit ‘n halfnaakte man en vrou met die man se hand half stouterig op haar hand wat op haar bors rus en met albei se lendene net met ‘n drapeersel bedek, was baie eksplisieter op die foto sigbaar as vir die voetganger op straat, aangesien die kleur van die reliëf teen die gebou met sy agtergrond saamgesmelt het,
Roux se foto is as voorbladfoto oorweeg, maar die nuusredakteur indertyd, Fritz Potgieter, het gemeen dit sou verstandiger wees om dit op ‘n binneblad te plaas. Wat die koerant betref, was dit fluit-sluit die storie is uit.
Sowat ‘n week later kom die eerste aanmaning van ‘n moontlike agteropskop. ‘n Leser van die Wes-Rand betuig sy onbehae oor so ‘n onbetaamlike beeld teen ‘n staatsgebou. Nog briewe volg. Later nog. Dit word ‘n dik stroom.Soos dit in die koerantwệreld gaan, begin ander koerante ook aan die storie krap. Nog foto’s word geplaas en onderhoude gevoer. Kerkinstansies tree toe tot die toe al taamlike vurige gesprek. Afvaardigings word na die minister van openbare werke, sen. Jan de Klerk – vader van FW de Klerk – gestuur.
Sen De Klerk kondig toe aan dat die kabinet die saak sal oorweeg en dat hy daarna ‘n verklaring sal uitreik. Die Transvaler se redakteur besluit in daardie stadium om die briefwisseling te sluit. Die ander koerante het nie die voorbeeld gevolg nie. Die druk het dag vir dag in momentum toegeneem.
Uiteindelik het De Klerk aangekondig: die beeld moet af. Te midde van groot openbare belangstelling is ‘n hyskraan gestuur om die bron van aanstoot te verwyder. Maande, indien nie jare nie, is dit iewers in ‘n donker hoek weggesteek. Later het dit onverwags sy verskyning gemaak aan ‘n muur in die binneplein van die William Humphreys-kunsmuseum in die Diamantstad, Kimberley.
Kunsliefhebbers was dankbaar dat die beeld ‘n wreder lot gespaar is. Party, ook doodgewone nuuskieriges, het tussen Pretoria en Kaapstad spesiaal Kimberley langs gery om die beeld te besigtig.