.png)
Franz Kemp het onlangs op LitNet ‘n besonder goeie resensie deur Sandra Troskie ontvang vir sy 60 dae in die Suid-Soedan. In Maandag se uitgawe van Die Burger skryf André le Roux, Media24 se Afrika-redakteur, met ewe groot waardering oor dié boek.
Troskie se resensie is amper ‘n essay – ‘n betragting van die “proses van groei en ontwikkeling” wat Kemp se tog in Afrika in geword het.
Troskie skryf ín ‘n onderwerp in, en soos sy die een gedagte na die ander afpeul, as ‘t ware die punte van haar betoog aftel, besef jy dat sy op heel onopsigtelike manier besig is om te verduidelik waaroor die boek handel, en wat ‘n leser daarvan kan maak. Ek verpes normaalweg resensie waarin die inhoud puntjie vir puntjie gelys word, maar hier is dit met soveel finesse gekamoufleer dat mens wil hande klap.
Ek dink nie ek maak ‘n fout nie as ek sê dat haar resensie een van die top-resensies is wat vanjaar oor ‘n Afrikaanse boek verskyn het. En nadat Troskie hom so hoog aangeslaan het, wonder ons wat Kemp se naam al jare in koerante en tydskrifte sien, of daar nie dalk ander boeke is waarby het net nie kans gehad het om by uit te kom nie.
André le Roux se bespreking is weer baie nader aan ‘n “tradisionele” koerantresensie. Dit is interessant om te sien hoe hy met sy eerste klompie paragrawe ‘n algemene aanloop neem. Dis verfrissend anders as so baie van die resensies van non-fiksie boeke wat ons normaalweg in Afrikaanse koerante kry.
Ongelukkig verlei dié aanloop Le Roux ook in ‘n verkeerde rigting. Hy sit met ‘n pragtige intro wat hy laat in die resensie wegsteek (“Kemp het sy bestaansrede in Juba ontdek”) maar hy gaan dit verbrands nie gebruik nie, want hy het hierdie eie ondervinding en insig oor Afrikaners in Afrika wat hy wil gebruik as intro.
Hét hy daardie weggooi-sin as intro gebruik, sou die resensie noodgedwonge heeltemal anders gelees het, en waarskynlik dramaties korter gewees het.
Nietemin, ek het ook waardering vir Le Roux se resensie. Hy is krities genoeg om reguit te praat oor die mooi foto’s waarna verwys word, maar wat nêrens te sien is nie.
As mens terugdink aan Deon Maas se Witboy in Afrika, besef jy dat Le Roux ‘n baie geldige punt hier beet het. Sulke foto’s help geweldig baie om die leser se geheelbeeld af te rond. By Maas was daardie foto’s van baie groot waarde en het gehelp om ‘n kontrolepunt vir Maas se flambojante vertellings te skep.
***
Ek het al ventevore geskryf oor die onwenslikheid daarvan dat uitgewers die boeke van hul mededingers in koerante resenseer.
In afgelope Sondag se Rapport skryf Izak de Vries, tans werksaam by Protea Boekhuis, oor Anna Kemp se Op reis met ‘n hond, wat by Human en Rousseau verskyn het.
De Vries se resensie is uiters positief; hy gooi sy bespreking oor die boeg van inhoud, tematiek en taalaanbod. Hy verduidelik hoe die bundel in sy onderdele geheg is, en het waardering vir die voorkoms van die boek.
Die vraag wat mens kan vra, en wat die outeur beslis sal vra, is of De Vries die bundel verder bó kritiek aanslaan, of is hy uit hoofde van sy posisie as uitgewer net te beleef om die publikasie van ‘n mededinger skerp te ontleed?
Onvermydelik vind mens dat jy begin wonder oor bybedoelings met só ‘n resensie – of dit nou geregverdig is of nie. Ek het nog altyd waardering gehad vir Izak de Vries se resensies en vind dit uiters irriterend om nou te moet begin wonder oor agenda’s en sulke dinge. Dalk het hy geen agenda nie – wat gunstig op hom sal reflekteer, maar dit sal mens weer laat begin dink dat hy heeltemal naïef is.
En in die proses is dit die skrywer, Anna Kemp, wat nie die volle voordeel kan trek uit die resensie nie.
Anastasia de Vries, wat in beheer staan van Rapport se boekresensies, moet besef dat hierdie praktyk uiteindelik die koerant in ‘n negatiewe lig plaas. Probeer Rapport uitgewers teen mekaar afspeel? Of, as mens nou werklik sinies wil wees, probeer sy en Rapport verseker dat die resensie oor die boek positief gaan wees?
Hoe meer ek hieroor nadink, hoe onverkwikliker raak die saak.
Comments