Om saam te praat met die resensent

Chris Karsten het verlede jaar twee ATKV-pryse ontvang vir Abel se lot, die voorloper van Die afreis van Abel Lotz. En sy manuskrip vir ’n Man van min belang is in Maart as naaswenner aangewys in NB se Groot Romanwedstryd. Aldus Boeke24.

Waar plaas mens Karsten? Letterkunde of ontspanningslektuur?

Die redakteur van Boeke24 het oënskynlik met hierdie probleem geworstel toe sy resensente gesoek het vir Die afreis van Abel Lotz. Haar keuse het toe geval op Leon van Nierop, ‘n spanningskrywer, en Cilliers van den Berg, ‘n literator van die Universiteit van die Vrystaat.

Van Nierop is ‘n ou hand, Van den Berg een van die nuwe geslag kritici, en iemand oor wie se vermoë om bondig en gekonsentreerd te skryf, ek groot waardering het.

Van die twee is dit Van Nierop wat uiteindelik die mees afgeronde werk lewer. Moontlik moet mens dit toeskryf aan die feit dat hy weet wat dit verg om ‘n roman soos Die afreis van Abel Lotz te skryf. Of dit geregverdig is om dit te vergelyk met die TV-reeks Homeland, weet ek nie. Het dit nie gesien nie.

Maar as iemand wat die boek pas gelees het, weet ek dat Van Nierop in die kol is wanneer hy praat van die roman se “makabere betowering”, of wanneer hy klem daarop lê dat ‘n mens die roman baie noukeurig moet lees om te weet presies wat uiteindelik gebeur.

Sy eindoordeel is dat Die afreis van Abel Lotz ‘n briljante leeservaring bied en die Afrikaanse misdaadroman vernuwe.

Laasgenoemde is sekerlik die hoogste lof wat hy ‘n werk soos hierdie kan toeswaai.

Van den Berg se reaksie is effens meer gedemp. Daar is dinge waaroor ek met hom saamstem (die gebrek aan dramatiek wanneer Abel Lotz en Ella Neser mekaar uiteindelik weer ontmoet) maar in die geheel is dit vir my duidelik dat ek die boek meer as hy geniet het en derhalwe hinder dit my dat hy so moeilik toegee dat die boek spannend is, en voel ek dat hy dit totaal mis het wanneer hy sê daar is potensiële diepgang in die gegewe wat nie ontgin is nie.

Goed. Van den Berg se resensie is nie negatief jeens die boek nie. Wat ek wel kan vra, ietwat sleepvoetend, is of my eie reaksie op Van den Berg se resensie geregverdig kan word. Kan ek die feit dat ek toevallig die boek onder bespreking gelees het en twee dawerende menings verwag het, en toe net een en ‘n half gekry het, hoegenaamd bysleep wanneer die meriete van die twee resensies bepaal word?

Ek vermoed dat gevalle soos hierdie, waar die koerantleser saampraat met die resensent, een van die toevallige plesiere is wat mens uit die lees van koerantresensies kan put. Meermale is hulle jou barometer, is die resensent die persoon wat uit sy keuse van woorde, uit die soort dinge wat hy onder sy hofies pro en contra lys vir jou as leser begin motiveer om die boek te lees, of jou afskrik om dit te doen.

In hierdie geval meen ek sal Leon van Nierop heelwat lesers vir die roman wen, terwyl Van den Berg hulle nie in hordes sal afskrik nie.

Trouens, soos meermale in sake rakende literatuur (van enige aard) gebeur, sal vorige ondervinding van die akuraatheid van Van den Berg se menings mens noop om die roman te lees, en ‘n soort sekondêre diskoers van jou eie te begin oor die kritiese punte wat Van den Berg gemaak het.

En as mens laasgenoemde aanvaar, dan weet jy hoekom dit vir jou belangrik is om in ag te neem dat die skrywer van Die afreis van Abel Lotz tweede in daardie kompetisie gekom het, en nie eerste nie. Van den Berg se literêre aanvoeling is waarskynlik tien maal meer sekuur as myne. Hy sien die gebreke in terwyl my kop nog draai van die kringe wat die roman loop.

Maar ek en Leon van Nierop hou van dieselfde soort ontspanning.