Om die aandag te hou

Madri Victor gesels oor Stippellyn, deur Erika Murray-Theron. (Rapport Boeke) Een les wat studente van die resensiekunde gou leer, is dat as ’n resensent nie dadelik die aandag van sy leser gryp nie, sal die leser se aandag dwaal na die volgende koerantopskrif. Dít is hoe koerante werk. Ek het teen die derde paragraaf weggedwaal, en die resensie eers later kom deurlees, omdat ek moet. Nie alle koerantlesers moet nie. Madri Victor is ’n vryskut-manuskripontwikkelaar en die resensie dra dan ook die stempel van die dinge waarin sy spesialiseer. Maar sy het duidelik nie haar medium in ag geneem nie. Die eerste deel van die resensie is ’n vervelige opsomming van die verhaal, waarna haar detailkritiek kom; ek kan my indink dat dit vir Murray-Theron van nut sal wees, en vir die uitgewer stof tot nadenke, maar vir ’n Sondagoggend-koerantleser is dit té omslagtig aangebied. Victor, as iemand wat die krag van bondigheid sal snap, kon hierdie resensie veel interessanter, aansienlik korter en met veel meer begrip vir die medium geskryf het.

Louise Viljoen skryf oor Vyf-en-veertig skemeraandsange, deur Breyten Breytenbach. (Boeke24) Louise Viljoen se resensie-styl is nou al só gevestig dat mens dit kan uitken as haar naam nie daarby staan nie. Hierdie keer is daar wel iets bykomends daaraan: Langer paragrawe, wydreikend oor die inhoud, en ’n mens het dadelik die gevoel dat sy die bundel só goed ken dat sy net die allerbelangrikste inligting met jou deel. Sy vat hier en raak dáár, nooit ingestel op ’n ontleding van die intiemste oomblikke of die glibberigste woordspel nie; dit gaan oor strekking, aansluiting en die meer oorhoofse kenmerke van hierdie laatverse van Breyten Breytenbach. En haar slot is werklik puik – ’n bevestiging dat die digter steeds die reus van ’n digter is wat hy altyd was. Ek dink nie sy is heeltemal te vinde daarvoor om die oggendblad-lesers se behoeftes te bevredig nie – hierdie is die soort resensie wat vir toekomstige verwysing geskryf is, iets wat analise vir die student en die navorser oneindig makliker sal maak eendag. Viljoen sal bes moontlik ook lesers met aandagafleibaarheid vinnig laat aanbeweeg; vir diegene wat in die digkuns belang stel, sal dit sekerlik wees om die sker te gaan haal om die resensie uit te knip.

Andries Visagie skryf oor Vyf-en-veertig skemeraandsange, deur Breyten Breytenbach. (Boeke24) Visagie benader die dugbundel met dieselfde akademiese vlyt as Louise Viljoen, maar hy neem uit die staanspoor een besluit wat sy resensie ’n voorsprong bo Viljoen s’n gee – hy haal baie aan uit die gedigte. Sy taksering van die bundel stem ooreen met Viljoen s’n, maar hy gee die leser daardie binneblik wat help om mens meer vertroud te maak met die werk onder bespreking. Visagie se afsluiting antisipeer ander reaksies op dié bundel, maar maak ten slotte ’n opmerking wat boekdele spreek. Ek twyfel of Visagie (en Viljoen) dieselfde lesers se aandag trek as wat Madri Victor of Danie Botha doen, en ek het ‘n vermoede dat Victor en Botha harder sal moet veg om hl lesers se aandag end-uit te hou as wat Viljoen en Visagie nodig het om te doen.

Danie Botha skryf oor Daar doer in Duitswes, deur Helm Joste. (Boeke24) Danie Botha pak sy resensie heeltemal anders aan as meeste resensente: Hy probeer jou nuuskierig maak. Enersyds doen hy dit deur sy woordkeuses en formulerings só aan te pak dat jy nie sy geesdrif vir die boek kan ignoreer nie. Andersyds doen hy dit deur soveel as moontlik opmerkings te maak wat heenwys na iets eiesoortigs – die soort opmerkings wat net genoeg is om jou nuuskierigheid die oorhand te laat kry. Implisiet in só ’n benadering is uiteraard die resensent se oorweldigend positiewe reaksie op die bundel – mens verwag eintlik geen negatiewe kommentaar nie. Botha lewer dít wel ook (die boek se redaksionele versorging is nie na wens nie), maar jy het eintlik geen ander keuse om dit te ignoreer nie. As ’n resensent só jubel, sê dit net een ding: Koop die boek.