MY EIE, EIE WOORD

“Koerant” is my eie, eie woord. Dit staan van gister af agter my naam by die WAT (Woordeboek van die Afrikaanse Taal). Dit sal vir altyd agter my naam staan as eerste borg.

Oor die ingewing om die woord te borg, is ek werklik ingenome. Koerante is nie van gister af nie in my bloed.

Ek het Die Volksblad oopgesprei op die vloer van ons skakelhuisie in Kimberley aan Oupa Visser se voete gelees voordat ek skool toe is. Ek is Tukkies toe met ‘n koerante-beurs. Ek was Perdeby-redakteur in 1961, presies 50 jaar gelede. Daarna het by Naspers ‘n loopbaan van 35 jaar by koerante gevolg – van verslaggewer tot uitvoerende hoof: koerante.

Toe ek in 1998, met my aftrede, ‘n loopbaanboek skryf, het ek dit genoem: Kroniek van ‘n Koerantman. Daardie boekie het soos volg afgesluit: “Die koerant is soos moedersmelk. Daar is geen substituut nie.” Daardie woorde het ek neergepen toe die koue internetwinde teen koerante begin aanwaai het, en weifelaars begin twyfel uitspreek het of koerante kan oorleef. Oorhaastige roubeklaers het al somber begrafnisplanne begin smee.

Hier en daar het iemand in die toekoms van koerante bly glo. Ek was een van die onwrikbares, en het dit graag uitbasuin aan wie ook al wou luister. Ook aan ‘n mooi klompie wat nie wou luister nie.

Ek onthou die vuur en geesdrif waarmee Lachlan Murdoch, bloedjong seun van Rupert, die internasionale koeranmagnaat, by die laaste wêreldkongres van koerante wat ek bygewoon het, oor koerante se toekoms gepraat het. Ek is agterna na hom. “Jy is ‘n jong man,” het ek gesê, “ek is op pad uit. Ek kom skud graag jou hand. Met niks wat jy vandag gesê het, kan ek my nie van harte identifiseer nie.”

Nie al my kollegas was deur my entoesiasme meegesleur nie. Party was maar skepties oor die nuus dat internasionale persbase na my oordeel vertroue in die toekoms van die tradisionele produk herwin. “Ag, ou Hennie en sy alewige koerante, koerante, koerante ….. hy is maar so uit die oude doos,” het hulle sekerlik gedink.

Kom ons los daardie geskiedenis maar eenkant. Mag ek net nog byvoeg dat my borgskap van die woord “koerant” ook simbolies is van my durende geloof in die oorlewingskrag van die koerant – mits leiers in die bedryf nie wankel en hulle deur verslaafdheid aan “groot winste” laat verlei nie.

Koerante het al ‘n paar winde gesluk, party meer as ander, dit is waar. Ek besef ook die snelle ontwikkeling in tegnologie moet vorentoe steeds ‘n groter impak op die gedrukte media hê. Maar ek glo darem terselfdertyd al koerante se terugslae kom nie van daardie paaiboelie die internet af nie. Vreemde aanstellings, verkleinde redaksies, verwaarloosde bemarking en ander sigbare tekens van geringskatting in eie geledere speel bepaald ook ‘n beduidende rol.

Die klimaat aan die mediafront het verander. Plek-plek amper onherkenbaar. Maar dankie tog dat hierdie papierverknogte, desondanks, in sy hart nie twyfel nie dat hy die koerant in sy tradisionele vorm, gedruk op uit-die-oude-doos papirus, tot aan die bittereinde saam met sy oggendkoffie sal kan geniet.

Naskrif: Ek borg ook die woord “joernalis” sedert gister – en kry daaruit amper ewe veel plesier. Om “joernalis” te wees was vir my stimulerend, verrykend en sommer net heerlik – geen ander loopbaan sou hierdie ou se hart eens naastenby só kon laat bons en die adrenalien só laat pomp nie.