Finesse

Boeke24 en Rapport Boeke is albei deel van Media24. Hoe dan ’n boek benader waarin die geskiedenis van van Nasionale Pers en sy oorgang na Naspers en uiteindelik Media24 deur 22 verskillende skrywers bekyk word? Daarmee saam hang die groot vraag: Wie sal dit resenseer? Iemand van Stellenbosch of Potchefstroom se mediastudie-departemente?

Arrie de Beer, wat ou bande met Naspers het en ná termyne by Noord-Wes Universiteit en Universiteit van die Vrystaat tans buitengewone hoogleraar in joernalistiek by die Universiteit van Stellenbosch is – dis op hom wat die keuse geval het vir die resensie in Boeke24.

In die krimpende Afrikaanse mediabedryf is daar ballasmandjies vol van uiteenlopende menings oor Naspers en Media24 wat deur oud- en huidige werknemers gehuldig word. Maak die nuwe boek – wat opgesaal is met die titel ’n Konstante revolusie: Naspers, Media24 en oorgange en saamgestel is deur Lizette Rabe – voorsiening vir die ou maatskappykultuur, en gee dit genoeg ruimte vir die visioene van die huidige geslag?

De Beer se resensie is een wat getuig van finesse. Hy laat hom nie uit oor die onderstrominge nie, maar noem wel die belangrikste uitsprake (deur Ebbe Dommisse, Ton Vosloo, Farial Haffajee, Willie  Esterhuyse, Chris van Wyk en Esmaré Weideman). Uit die manier wat De Beer die argumente en sienings uitlê, maak ek die afleiding dat hy heeltemal in sy skik is met die rol wat die samesteller, prof. Lizette Rabe gespeel het en dat hy uit die 22 stukke ’n intelligente diskoers kon lig.

Ek sou graag wou gesien het dat hy meer oor Rabe gesê het, en die wyse waarop sy die bydraers gekies het. Rabe is een van die reuse onder die geslag joernaliste wat via die Departement van Joernalistiek by US hul weg na Naspers gevind het en daar diep spore getrap het.

Ek kan nie dink dat iemand met haar ondervinding en insig sou nagelaat het om enige kritiese hoeke in te sluit onder die sienings nie, net so min as wat sy sou nalaat om die prestasies van die Nasionale Pers deur die jare behoorlik te laat besing.

De Beer gee nie duidelikheid hieroor nie – die enigste punt waarop ek sy resensie sou wou kritiseer. Mens kan beslis nie fout vind met dít wat hy alles die moeite werd ag om te noem nie.

Hy is uiteraard uitstekend geplaas om te weet dat geen koerantleser regtig ’n aftellysie van al die bydraers en hul sienings verwag nie. Deur Dommisse, Vosloo en Esterhuyse se standpunte aan te haal, dek De Beer die kernvrae oor die verlede, die hede en die toekoms. Dit is die wese van ’n boek wat ’n honderd jaar van hierdie mediamaatskappy wil gedenk, en De Beer maak dit heel gepas die belangrikste punte in sy betoog.

Oor een saak bly ek nuuskierig, al is dit om persoonlike redes vanweë die feit dat ek dikwels in die afgelope jaar onder vriende en kennisse moes luister na ’n gestryery oor wat presies van Nasionale Pers geword het sedert die koms van Koos Bekker.

Kry Bekker self kans om sy siening oor Naspers met die lesers van Rabe se boek te deel? En indien wel, sê hy iets oor die feit dat Naspers deesdae eerder ’n beleggingsmaatskappy is met Media24 ’n baie klein onderdeel daarvan?

Sal dié vrae seker net kan beantwoord kry deur die boek te koop.

Die Het Jan Marais Nationale Fonds het vanjaar by die Woordfees ’n byeenkoms gehou. Prof. Andreas van Wyk en Ton Vosloo het by daardie geleentheid opgetree. Baie is daardie dag gesê oor Jan Marais, wie se largesse tot die totstandkoming en welsyn van sowel die Nasionale Pers as US gelei het.

Jan Marais is ook die onderwerp van Pieter Kapp se boek Nalatenskappe sonder einde, wat deur Fransjohan Pretorius in Boeke24 bespreek is.

Die waardering wat Pretorius vir Kapp se navorsing en die boek uitspreek, is vir my genoeg rede om te weet dat hierdie ’n onmisbare boek is vir diegene met ’n belangstelling in die Universiteit van Stellenbosch en die Nasionale Pers. Trouens, uit Pretorius se resensie kan mens die afleiding maak dat Kapp se boek ’n aanvulling vir Rabe se versameling essays kan wees, en selfs gesien kan word as die inligting-onderbou daarvan.

Ek wonder hoeveel mense daar wel nog is wat daardie belangstellings deel.