.png)
‘n Bitter skraal lysie nuwe resensies vandeesweek.
Cas van Rensburg (Boeke24) en Dine van Zyl (Boeke24-webwerf) skryf oor Die Lanternswaaier van S.D. Fourie, Jaco Fouché bespreek Thijs Nel se ‘n Anderste soort en Nicol Faasen skryf oor Skool van Theo Kemp (LitNet).
Die twee resensies oor Die Lanternswaaier dwing mens om te wonder hoekom die redakteur van Boeke24, Elmari Rautenbach, besluit het watter een van die twee resensies voorkeur-behandeling gaan kry en die hoofresensie op Boek24 se koerant-weergawe word.
Albei resensies is informatief genoeg. Albei gee ‘n baie goeie idee oor die agtergrond van die boek, en die konteks waarteen mens dit moet plaas. Lesers wat die kortverhale van C.G.S. de Villiers, Petra Müller en die essays van Audrey Blignaut ken, sal weet dat die Overberg en Strandveld ryk aan verhale is. S.D. Fourie sluit hierby aan met haar roman.
Die vraag bly egter, hoekom het Rautenbach uiteindelik meer gehou van Van Rensburg se resensie? Ek het albei verskeie kere deurgelees, en twee moontlike redes gevind.
Eerstens het Van Rensburg se resensie ‘n meer gesaghebbende toon. ‘n Rustige manier van oordra, en daarmee gepaardgaande die vanselfsprekendheid waarmee mens sy oordeel aanvaar. Wanneer hy uiteindelik vir jou sê wie presies S.D. Fourie is en dat sy beter kan skryf as haar een groot bron, Hercules Wessels, dan weet jy hierdie is die beste moontlike manier om Wessels se kosbare aantekeninge te lese te kry.
Tweedens maak Van Zyl die soort fout wat ‘n resensent maak wat nie heeltemal seker is sy/haar lesers gaan die punt snap nie. Vroeg al in haar resensie gee sy te kenne dat S.D. Fourie vir die Strandveld gaan doen wat Dalene Matthee vir die Knysna-bosse gedoen het. Met die noodwendige implikasie dat die skryfwerk op dieselfde peil sal wees. En teen die einde herhaal sy haar siening, net met ‘n effens ander bewoording.
Dis ‘n elementêre fout, maar een wat gewoonlik verskeie negatiewe uitwerkings op die onderskeidende leser het: dit irriteer jou, jou voel gebelgd omdat die resensent dink jy het nie ingeneem wat sy reeds gesê het nie, en jy begin die spesmaas kry dat die resensent voel as iets dikwels herhaal word, dit die waarheid sal word. Op dié manier laat sy jou dan wonder of daar wel ‘n vergelyking tussen Matthee en Fourie te tref is.
Vir my gevoel het Rautenbach die regte besluit geneem toe sy moes besluit watter een van die twee resensies sy as hoofresensie gaan gebruik.
Jaco Fouché se skrywe oor ‘n Anderste soort van Thijs Nel het ek met groot belangstelling gelees. Ek onthou nog die eerste uitgawe van dié bundel in 1997, en die heruitreiking daarvan het uiteraard die vraag laat ontstaan hoekom Nel nie intussen ander publikasies die lig laat sien het nie.
Op ‘n manier bied Fouché ‘n antwoord in sy resensie. Hy gee ‘n deeglike bespreking van die oorspronklike bundel en staan daarna kortliks stil by die twee dele wat bygevoeg is: die eerste ‘n aantal sprokies wat volgens Fouché in die styl van Jan Rabie se 21 is, en die tweede ‘n aantal herinneringe aan Ellisras en die plaas waar Nel gebore is. Sy oordeel oor die kort sprokies is positief, maar hy slaan dit nie so hoog aan as die kortkuns in die oorspronklike ‘n Anderste soort nie. Fouché gee geen aanduiding van hoe ernstig mens die derde deel moet benader nie, maar merk tog op dat dit bevestig hoe baie van die werk in die oorspronklike ‘n Anderste soort is outobiografies.
As jy dit wil dekodeer: Nel het wyslik besef dat sy skryfwerk ná ‘n Anderste soort nie van dieselfde standaard is nie, en het toe verkies om dit as aanhangsels by ‘n heruitgawe van daardie werk die lig te laat sien, eerder as in losstande publikasies.
Nicol Faasen se bespreking van Skool is deel van LitNet se essay-resensie- ontwikkeling. Ek het dit fassinerend gevind. Baie akademies, ja, maar erg interessant.
Faasen bespreek die roman as enersyds fiksie en andersyds niefiksie. Sy analise van die roman is baie diepgaande, en sy uiteindelike besluit, naamlik dat die niefiksie-element van die roman nie volkome reg laat geskied aan die positiewe sy van die onderwysgemeenskap nie, is een wat sal sorg dat die debat oor hierdie roman en sy konteks nog lank voortduur.
Die krag van Faasen se bydrae lê in die manier waarop hy die groter ruimte wat tot sy beskikking is, benut het. ‘n Mens kan jou voorstel hoe ‘n resensent dit sou kon benut het vir besprekings van Agaat of Die benederyk. Dit gaan interessant wees om te sien hoe hierdie projek verder ontwikkel. Is die swaartepunt van resensies besig om soontoe te skuif?