Deel van die gesprek

Wium van Zyl skryf oor Inboekeling, deur Hans du Plessis. (Rapport Boeke) Dis altyd anders as mens reeds die boek gelees het. Wium van Zyl se resensie stuur op een openbaring af – ‘n intrigefout wat hy raakgesien het. Net jammer dit is nie ‘n intrigefout nie. Hy het net nie gesnap wat Du Plessis doen wanneer hy iets verswyg nie. Hy praat ook van “etlike drukfoute” – ek tel een. Nou sal my studente seker wil weet of die resensie aanvaarbaar is of nie. Wel, nee. Dink daaraan as iets ondeunds deur iemand wat by Golgotha van die Oseane betrokke was.

Francois Smith resenseer Die Alibi klub, deur Jaco van Schalkwyk. (Boeke24) Francois Smith is nie alleen romanskrywer nie – hy is ook ’n redigeerder van aansien. Dít skemer deur in hierdie resensie, waarin die inhoud en verloop van die roman aangedui word, en die redigeerder dan uiteindelik sê waar die plekke vir verbetering is. Dit is werklik ’n baie knap resensie. Vir die outeur is dit die deeglikste wat hy sal kry, ongeag die positiewe of negatiewe strekking; vir die koerantleser gee dit die noodsaaklike inligting oor die inhoud, maar ook die wete dat dit nie noodwendig ’n boek vir aankoop is nie. Uiteindelik sal die uitgewer ook tevrede wees: Smith skryf sy resensie op só ’n intrigerende manier dat dit mens wel nuuskierig maak. Dit hang van die leser self af of hy nuuskierig genoeg is.

Joan Hambidge resenseer Inboekeling, deur Hans du Plessis. (LitNet) Ná die resensie in Rapport is dit interessant om Hambidge se invalshoek na te gaan:  Du Plessis as taalkundige en kenner van Griekwa-Afrikaans, wat nou ’n stuk onbekende geskiedenis onder oë neem. Sy is nie vitterig oor taal wat vir die moderne oog vreemd lyk nie, en is duidelik baie positief ingestel. Uiteindelik bring Inboekeling haar by ’n punt wat waarskynlik ’n hele debat op sy eie kan afgee, naamlik in watter mate ’n roman soos hierdie ’n meer getroue, aanvaarbare weergawe van die geskiedenis kan bied as geskiedenishandboeke. Ek sien uit na Leopold Scholtz se reaksie!

Bettina Wyngaard resenseer Van Manenberg, met liefde, deur Mike Michaels. (LitNet) In aard nader aan ’n koerantresensie as die dikwels uitgebreide besprekings wat LitNet kenmerk, maar Wyngaard sien alles raak. En soos sy algaande die elemente van die verhaal aanspreek en verduidelik hoekom dié roman mens se aandag verdien, kom sy skielik by ’n punt waar ’n eenvoudige aanhaling presies vir mens illustreer wat sy tot dusveer bedeesd verduidelik het: Alpha, die karakter wat die meeste ontwikkel in die verhaal, wil meer as enigiets anders deel wees van ’n familie. Sy bende is sy familie, hoe disfunksioneel ook al. Die leser word vroeg reeds daarop gewys (bladsy 14), wanneer Jay dink aan Alpha se ritueel, waar hy die bende in ’n kring laat staan, en sing: “Wie’s my ma? Wie’s my pa? Wie’s my broe’? Wie’s my swae’?” Hy beantwoord dan sy eie vraag deur elkeen voor die bors te tik en te sê: “Hie’s my ma. Hie’s my pa. Hie’s my broe’. Hie’s my swae’.”

Alettie van den Heever resenseer Kamphoer, deur Francois Smith. (LitNet) Van den Heever voeg iets baie interessants by tot die gesprek oor Kamphoer, naamlik die verandering van tydsperspektief in hoofstuk 32 na verlede tyd, asook die laaste paragraaf van hoofstuk 36. Die res van die resensie is deurdag en bondig aangebied, en hierdie een knelpunt wat sy uitlig is presies wat mens hoop om in LitNet-resensies aan te tref. Iets wat jou dwing om toe te tree tot die gesprek. In hierdie geval word alles wat geskryf is oor die die konvensionele tydsperspektief in Afrikaanse romans. My eie onmiddellike reaksie was dat Van den Heever nie van ’n skrywer kan verwag om dinge vir sy leser maklik te maak nie. Die knelpunte was sy uitlig is nie knelpunte nie, dit is dinge wat die skrywer gebruik om sy leser te toets en te laat nadink. Maar wag, ek vergeet my plek. Maar aldus wys dit mens hoe effektief Van den Heever se resensie is, binne sy konteks.

Francois Verster skryf oor Donkerland, deur Deon Opperman en Kerneels Breytenbach. (LitNet) Verster het sy eie mening oor Donkerland, en dit is wat hierdie verslag van sy gesprek oor dié roman met die uitgewer, die oorspronklike dramaturg en die prosaverwerker laat slaag – miskien nie as resensie nie, maar beslis as reaksie. Sy bydrae is aansienlik langer as meeste LitNet-resensies, en die dinge wat hy aansny is aansienlik meer as wat mens normaalweg in resensies kry. Veral insiggewend is die manier waarop hy aantoon hoe lesersverwagtinge dikwels totaal verkeerd kan wees – maar hoe dit tog ook ’n moontlike diskoers antisipeer. Kyk gerus na die manier waarop hy sy aannames oor die titel en verband met F.A. Venter en Karel Schoeman hanteer – iets wat beslis nie in ’n resensie tot sy reg sou kon kom nie.